• Obniżka
Jakość życia chorych po rewaskularyzacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej

Jakość życia chorych po rewaskularyzacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej

ISBN: 978-83-8095-424-3
120,00 zł
100,00 zł Oszczędzasz: 20,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 100,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Przedstawione w tej monografii badania wypełniają lukę w polskiej, a nawet światowej literaturze, przynosząc nowe propozycje odpowiedzi na pytania dotyczące efektywności dwóch metod operacyjnych: endarterektomii i angioplastyki tętnic szyjnych z implantacją stentu. Pozwalają one na lepsze zrozumienie chorego z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych, bliższe poznanie jego stanu zdrowia oraz dolegliwości i ograniczeń w różnych obszarach jakości życia […] Ten znakomity wykład autorski oraz świetny materiał ilustracyjny pozwala lepiej zrozumieć problematykę... [...]

Wersja książki
Ilość

Książka dostępna również w wersji elektronicznej e-book.

Czytelnik znajdzie w tej monografii wnikliwą analizę rozwoju technik chirurgicznych otwartych i wewnątrznaczyniowych oferowanych chorym z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych oraz opis postępu technologii medycznych oparty na najnowszej literaturze przedmiotu. Dotychczasowe badania chorych operowanych z powodu krytycznego zwężenia tętnic szyjnych wewnętrznych koncentrowały się głównie na bezpośrednich następstwach wykonywanych procedur (przeżycie/zgon, duże powikłania, tj. udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, krwiak, porażenie nerwów czaszkowych). Zbyt mało natomiast uwagi poświęcono bardzo istotnemu dla chorego aspektowi, jakim jest jego jakość życia związana ze stanem zdrowia […]. W dziele tym omówiono kompleksowo i systematycznie problematykę zwężenia tętnic szyjnych, sposobów ich leczenia oraz wszelkich czynników mających wpływ na zdrowie chorego i jego jakość życia […]. Monografia jest szczególnie cenna, gdyż dodaje nowe argumenty i wnioski do trwającej od wielu lat na całym świecie dyskusji pomiędzy zwolennikami metod chirurgicznych rewaskularyzacji tętnic szyjnych a interwencjonalistami wewnątrznaczyniowymi […]. Jest to głos nadzwyczaj wyważony, oparty na szczegółowej i profesjonalnej analizie statystycznej, bez faworyzowania którejkolwiek z metod rewaskularyzacyjnych.

Z recenzji prof. dr. med. Piotra Kasprzaka

Przedstawione w tej monografii badania wypełniają lukę w polskiej, a nawet światowej literaturze, przynosząc nowe propozycje odpowiedzi na pytania dotyczące efektywności dwóch metod operacyjnych: endarterektomii i angioplastyki tętnic szyjnych z implantacją stentu. Pozwalają one na lepsze zrozumienie chorego z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych, bliższe poznanie jego stanu zdrowia oraz dolegliwości i ograniczeń w różnych obszarach jakości życia […]. Po odsunięciu bezpośredniego zagrożenia utraty życia chory pozostaje w trudnym stanie psychicznym, z różnymi dolegliwościami pooperacyjnymi warunkującymi jakość życia. Tym zagadnieniom poświęcona jest ta monografia, a jej przydatność docenią zapewne nie tylko chirurdzy naczyniowi, angiolodzy i radiolodzy interwencyjni, ale też specjaliści z innych dziedzin zaangażowani w kompleksową opiekę nad chorymi po operacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej, a więc np. specjaliści neuronauk (neurolodzy, neuropsycholodzy, psycholodzy kliniczni i neurologopedzi), lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i fizjoterapeuci, jak również studenci medycyny i innych pokrewnych kierunków […]. Przydatność monografii podnoszą jej klarowna struktura, jasny i przejrzysty wykład osadzony w najnowszej literaturze przedmiotu, oparty na wielkim doświadczeniu klinicznym i bogatym materiale własnych badań Autora. Dodatkowo zwraca uwagę atrakcyjna dla Czytelnika i ułatwiająca lekturę szata graficzna: rysunki, tabele i fotografie […]. Ten znakomity wykład autorski oraz świetny materiał ilustracyjny pozwala lepiej zrozumieć problematykę, ze swej istoty skomplikowaną i niełatwą do zrozumienia przez osoby nieposiadające specjalistycznego przygotowania. A przecież i do nich ta monografia zapewne trafi.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Marii Pąchalskiej

Dla kogo jest ta monografia?

Przedstawione w monografii materiały zostały tak przygotowane, aby mogli z nich korzystać nie tylko studenci medycyny i innych, pokrewnych kierunków, lecz także specjaliści chirurgii naczyniowej, angiolodzy i radiolodzy interwencyjni oraz specjaliści neuronauk (neurolodzy, neuropsycholodzy, psycholodzy kliniczni i neurologopedzi, lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i fizjoterapeuci) zajmujący się długofalową opieką nad chorymi z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych.

Należy wspomnieć o dwóch ważnych elementach konstrukcji tej publikacji, które dodatkowo podnoszą jej naukowy i dydaktyczny walor. Pierwszy to szczegółowy opis technik chirurgicznych otwartych i wewnątrznaczyniowych oferowanych chorym z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych, pozwalający dopełnić dyskurs teoretyczny wglądem w rzeczywiste sytuacje ludzi, których dotknęły dramatyczne wydarzenia rujnujące ich dotychczasowe życie i niekorzystnie wpływające na ich jakość życia. Jak wiadomo, stan psychiczny człowieka nie jest obojętny dla zdrowia organizmu i odwrotnie: ból, dyskomfort, dysfunkcja w dowolnej części ciała prawie zawsze prowadzą do utraty równowagi emocjonalnej, niekiedy do zaburzeń poznawczych i zaburzeń zachowania, a więc do obniżenia jakości życia związanej ze stanem zdrowia. Płynie stąd konieczność współpracy całego zespołu terapeutycznego, w skład którego, zgodnie z zasadami medycyny faktów (evidence based medicine), wchodzą również pacjent i jego rodzina.

Drugim zaś elementem sprawiającym, że jest to książka przyjazna dla odbiorcy, są rysunki, tabele i fotografie. Nie tylko o podniesienie atrakcyjności czytelniczej tu chodzi, lecz także o fakt, że szata graficzna, zwłaszcza rysunki objaśniające omawiane w książce zjawiska i procesy, pozwala lepiej zrozumieć wykład, ze swej istoty skomplikowany i niełatwy do zrozumienia przez osobę, która do tej pory nie zajmowała się tym tematem. A przecież i do takich czytelników (np. studentów czy osób zainteresowanych problematyką, lecz nieposiadających specjalistycznego przygotowania) książka ta zapewne trafi.

33 Przedmioty

Opis

Książka elektroniczna - E-book
Epub, Mobi
Książka papierowa
oprawa twarda

Specyficzne kody

isbn
978-83-8095-424-3

Trystuła Mariusz

Trystuła Mariusz dr n. med. Mariusz Trystuła - specjalista chirurgii ogólnej, specjalista chirurgii naczyniowej, kierownik Oddziału Chirurgii Naczyń z Pododdziałem Zabiegów Endowaskularnych w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II, pracownik naukowy Zakładu Transplantologii, Katedra Immunologii Klinicznej i Transplantologii CM UJ. Członek 5 krajowych i międzynarodowych towarzystw naukowych. Autor ponad 30 artykułów naukowych z dziedziny chirurgii ogólnej i chirurgii naczyń, w tym 13 opublikowanych w recenzowanych czasopismach z listy filadelfijskiej (Journal Citation Reports, JCR), łączny IF = 37.782 pkt. Laureat Copernicus Prize 2015 za wybitną współpracę z neuronaukami polskimi oraz Nagrody Brylantowego Pióra przyznanej przez Nowojorski Komitet Dobrych Publikacji Naukowych (2015) za całokształt działalności naukowej. Otwarty na problemy cierpiących i chorych, jest dla nich wielkim wsparciem.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Trystuła Mariusz

ISBN druk

978-83-8095-424-3

ISBN e-book

978-83-8095-534-9

Objętość

324 stron

Wydanie

I, 2017

Format

B5 (160x235)

Oprawatwarda, szyta

Wstęp       

1. Problematyka zwężenia lub niedrożności tętnicy szyjnej wewnętrznej    

1.1. Wprowadzenie  

1.2. Istota zwężenia lub niedrożności tętnic szyjnych wewnętrznych    

1.3. Przyczyny zwężenia lub niedrożności tętnic szyjnych wewnętrznych      

1.4. Udar mózgu jako następstwo zwężenia czy niedrożności tętnicy szyjnej wewnętrznej lub jako efekt jej rewaskularyzacji

1.5. Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego. Program POLKARD 

1.6. Dynamika przebiegu niedokrwienia mózgu a możliwości interwencji chirurgicznej

1.7. Udar mózgu a agresywne leczenie zachowawcze  

1.8. Podsumowanie 

2. Zabiegi operacyjnej rewaskularyzacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej (carotid endarterectomy, CEA)

2.1. Wprowadzenie

2.2. Pierwsze próby przywrócenia dopływu krwi do mózgu

2.3. Pierwsze operacje tętnic szyjnych bez cech niedrożności lub zwężenia 

2.4. Leczenie rekonstrukcyjne zwężonych tętnic szyjnych

2.5. Porównawcze badania kliniczne endarterektomii tętnic szyjnych wewnętrznych (CEA) z angioplastyką tętnic szyjnych wewnętrznych z implantacją stentu (CAS)  

2.6. Obecnie stosowane metody operacyjnej rewaskularyzacji krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych

2.7. Wskazania do neuroprotekcji u chorych zakwalifikowanych do procedury CEA

2.8. Badania nad oceną neuroprotekcji w procedurze CEA  

2.9. Powikłania po procedurze CEA2.10. Podsumowanie  

3. Wewnątrznaczyniowa rewaskularyzacja krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych (angioplastyka) z implantacją stentu (carotid artery stenting, CAS)    

3.1. Wprowadzenie  

3.2. Pierwsze próby wewnątrznaczyniowej rewaskularyzacji zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych    

3.3. Wyniki światowych badań klinicznych zastosowania angioplastyki krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych z implantacją stentu (od najstarszych historycznie do późniejszych)   

3.4. Metoda wewnątrznaczyniowa, czyli angioplastyka tętnicy szyjnej wewnętrznej z implantacją stentu –opis procedury    

3.5. Postęp technologiczny w budowie stentów i ich zastosowanie w operacjach tętnic szyjnych   

3.6. Systemy neuroprotekcji przeciwzatorowej mózgu   

3.7. Wskazania do przeciwzatorowej neuroprotekcji u chorych zakwalifikowanych do procedury CAS

3.8. Badania skuteczności neuroprotekcji z wykorzystaniem różnych systemów (proksymalnych i dystalnych) w procedurze CAS    

3.9. Podsumowanie 

4. Wytyczne dotyczące rewaskularyzacji    

4.1. Wprowadzenie  

4.2. Klasyfikacja Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej (European Society for Vascular Surgery)   

4.3. Wytyczne opracowane przez Amerykańskie Towarzystwa Kardiologiczne (American College of Cardiology Foundation,American Heart Association) w 2011 roku

4.4. Nowelizacja wytycznych dotyczących rewaskularyzacji tętnicy szyjnej wewnętrznej opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association) wspólnie z Europejskim Towarzystwem Chirurgii Naczyniowej (European Society for Vascular Surgery)    

4.5. Podsumowanie

5. Jakość życia związana ze stanem zdrowia  

5.1. Wprowadzenie    

5.2. Istota i badania jakości życia  

5.3. Jakość życia związana ze stanem zdrowia (HRQoL) chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA)  

5.4. Bio-psycho-społeczny model jakości życia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA) 

5.5. Zjawisko izolacji społecznej u chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA), którzy poddali się zabiegowi rewaskularyzacji  

5.6. Strategie radzenia sobie z obniżoną jakością życia przez chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej, którzy poddali się zabiegowi rewaskularyzacji  

5.7. Współpraca zespołu w procesie leczenia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA), którzy poddali się zabiegowi rewaskularyzacji     

5.8. Podsumowanie    

6. Jakość życia pacjentów po operacji tętnicy szyjnej wewnętrznej –metodologia badań własnych  

6.1. Problematyka badawcza i cel badań      1

6.2. Pytania i hipotezy badawcze  

6.3. Materiał i metoda  

6.4. Procedura wyboru metody rewaskularyzacji  

6.5. Sposoby przeprowadzania operacji  

6.6. Narzędzia i techniki badań  

6.7. Protokół badania   6.8. Podsumowanie     

7. Jakość życia związana ze stanem zdrowia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA) – wyniki    

7.1. Wprowadzenie  

7.2. Różnice demograficzne i związane ze stylem życia  

7.3. Różnice między badanymi grupami w zakresie stanu zdrowia zdiagnozowanego przed rewaskularyzacją  

7.4. Różnice w zakresie jakości życia ze względu na rodzaj zastosowanej metody operacyjnej  

7.5. Czynniki wpływające na wielkość poprawy jakości życia po rewaskularyzacji  

7.6. Różnice w zakresie powikłań po rewaskularyzacji    

7.7. Weryfikacja hipotez  

7.8. Podsumowanie 

8. Jakość życia związana ze stanem zdrowia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA) – podsumowanie i dyskusja wyników badań  

8.1. Wprowadzenie    

8.2. Wiek chorego a efektywność rewaskularyzacji metodami CAS i CEA  

8.3. Schorzenia towarzyszące jako czynniki wpływające na poziom poprawy jakości życia  

8.4. Stan chorego po rewaskularyzacji w obserwacji krótko- i długoterminowej  

8.5. Interpretacja uzyskanych wyników badań:względność poczucia jakości życia  

8.6. Przestrzeganie wytycznych przed rewaskularyzacją i w czasie zabiegu 

8.7. Podsumowanie  

9. Wnioski i kierunki dalszych badań  

9.1. Wprowadzenie    

9.2. Wnioski natury badawczej  

9.3. Wnioski natury aplikacyjnej  

Aneks      

Załącznik 1. Kwestionariusz Socjodemograficzny  

Załącznik 2. Kwestionariusz Stanu Zdrowia    

Załącznik 3. Skala Oceny Jakości Życia SF-36  

Załącznik 4. Wzrokowa Analogowa Skala Samopoczucia  

Słownik skrótów      

Piśmiennictwo  

Zaprezentowane jako motto tej monografii słowa polskiego noblisty Czesława Miłosza (2005: 5) są jej myślą przewodnią. Ukazują chorobę z perspektywy doświadczeń pacjenta oraz jego jakości życia, na którą obok innych czynników wpływa ta choroba. Pacjent przychodzi ze swoim bólem, trwogą i... prosi lekarza o pomoc. Ta prośba może mieć różną formę: może to być potok słów, dla odwrócenia własnej uwagi od stresu, albo milczenie... skamieniałe rysy twarzy, za którymi nie wiemy, co się kryje. Nieufność do lekarza? Poczucie zagrożenia związanego z chorobą? Czy wreszcie obawa przed koniecznością poddania się żmudnemu procesowi diagnozowania, bolesnej operacji z wieloma możliwymi powikłaniami, a później rehabilitacji?

Czy osoba z omawianym przeze mnie w tej książce zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej i jego następstwami w postaci przykrych objawów towarzyszących milczy, ponieważ niewiele rozumie z tego, czego wcześniej się dowiedziała od lekarza, i odczuwa lęk przed czymś niezrozumiałym, a zarazem groźnym, czy też nie ma nic do powiedzenia, a może po prostu nie potrafi powiedzieć tego, co pragnie? Czy wreszcie strach przed operacją sprawia, że nie może dokonać selekcji bodźców, a w związku z tym opisać w sposób uporządkowany swoich objawów? W każdym z tych przypadków chodzi o jej jakość życia.

Zwężenie tętnicy szyjnej niejednokrotnie pojawia się już w trzeciej, czwartej dekadzie życia, jednak wśród osób starszych oraz obciążonych czynnikami rozwoju miażdżycy występuje ono częściej. Tętnice szyjne wewnętrzne są dwoma z czterech naczyń tętniczych doprowadzających krew do mózgu i z tego powodu ich zwężenia mogą powodować objawy niedokrwienia, niedotlenienia tego narządu. Miażdżycowe zwężenia tętnic szyjnych, najczęściej tworzące się w miejscu podziału tętnicy szyjnej wspólnej na tętnicę szyjną wewnętrzną i tętnicę szyjną zewnętrzną, są drugą co do częstości przyczyną udarów mózgu po zatorach w przebiegu arytmii. 

Dotychczasowe badania chorych operowanych z powodu krytycznego zwężenia tętnic szyjnych wewnętrznych koncentrowały się głównie na bezpośrednich wynikach wykonywanych procedur (przeżycie/zgon, duże powikłanie, tj. udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, krwiak, porażenie nerwów czaszkowych). Zbyt mało uwagi poświęcono bardzo istotnemu dla chorego aspektowi sytuacji, w której się znalazł, jakim jest jego jakość życia. 

 

W rozdziale 1, zatytułowanym Problematyka zwężenia lub niedrożności tętnicy szyjnej wewnętrznej, omówiłem istotę zwężenia światła lub niedrożności tętnicy szyjnej wewnętrznej. Schorzenie to, choć znane i badane od stuleci, wciąż przysparza różnych problemów diagnostycznych i terapeutycznych. Podałem tu najnowszą definicję krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej na podstawie wytycznych European Society of Cardiology (ESC), znowelizowanych w 2017 roku we współpracy z European Society for Vascular Surgery (ESVS). Dodatkowo zaprezentowałem definicję objawowego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej, w którym limitem czasowym jest wystąpienie objawów (chory bezobjawowy to chory, który nie miał objawów udaru niedokrwiennego mózgu lub przemijającego ataku niedokrwiennego (transient ischemic attack, TIA) w ogóle albo wystąpiły one wcześniej niż 6 miesięcy przed badaniem; chory objawowy to chory po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu lub TIA poniżej 6 miesięcy przed badaniem). Omówiłem również inne przyczyny powstawania tego zwężenia/niedrożności. Należą do nich zatory pochodzenia sercowo-naczyniowego, zatory z blaszki miażdżycowej naczynia doprowadzającego krew do mózgu, stany z podwyższoną krzepliwością krwi, rozwarstwienie tętnic szyjnych lub tętniak, zator skrzyżowany oraz inne rzadkie przyczyny powstawania niedrożności, np. choroba dekompresyjna, zapalenia tętnic, anomalie anatomiczne czy dysplazja włóknisto-mięśniowa. Zaprezentowałem następstwa niedrożności, ze szczególnym uwzględnieniem niedokrwiennego udaru mózgu. Omówiłem niemodyfikowalne i modyfikowalne czynniki udaru mózgu, jego następstwa oraz dynamikę przebiegu, ze szczególnym uwzględnieniem faz rozwoju udaru. Przybliżyłem krajową i światową literaturę poświęconą tym zagadnieniom. Przedstawiłem też Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego. 

 

W rozdziale 2, noszącym tytuł Zabiegi operacyjnej rewaskularyzacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej (carotid endarterectomy, CEA), dokonałem analizy światowej literatury poświęconej operacyjnej rewaskularyzacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej. Rozdział rozpoczyna omówienie pierwszych prób przywrócenia przepływu krwi do mózgu oraz pierwszych operacji tętnic szyjnych, głównie ze wskazań pourazowych (uszkodzenie, zakrzepica), z powodu obecności tętniaka lub schorzeń onkologicznych na szyi. Przedstawiłem leczenie rekonstrukcyjne zwężonych tętnic szyjnych oraz przybliżyłem spory o pierwszeństwo przeprowadzenia operacji udrożnienia tego naczynia. Następnie zaprezentowałem porównawcze badania kliniczne dotyczące efektywności endarterektomii tętnic szyjnych wewnętrznych (CEA) i angioplastyki tętnic szyjnych wewnętrznych z implantacją stentu (carotid artery stenting, CAS). Omówiłem współczesne metody operacyjnej rewaskularyzacji krytycznie zwężonych tętnic szyjnych, takie jak endarterektomia klasyczna oraz endarterektomia przez wynicowanie (ewersyjna), a ponadto sposoby przeciwzatorowej neuroprotekcji podczas zabiegów chirurgicznych (shunt). Zaprezentowałem metaanalizy (w tym metaanalizę autorską) obejmujące przegląd badań nad oceną neuroprotekcji w procedurze CEA. Pozwalają one stwierdzić, że wciąż nie ma wystarczających dowodów z randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych, które uzasadniałyby wyższość rutynowego stosowania shuntów w endarterektomii tętnic szyjnych, chociaż nie można wykluczyć istotnych klinicznie korzyści, jakie ono przynosi. Zaprezentowałem również powikłania po zabiegu endarterektomii z podziałem na ciężkie, lżejsze oraz późne. Triada cięższych powikłań (zawał mięśnia sercowego/udar mózgu/zgon) jest najczęściej brana pod uwagę w badaniach klinicznych, gdy porównuje się efektywność procedur CEA i CAS. Niezwykle rzadko natomiast są opisywane powikłania lżejsze i późne, które powinny być uwzględniane, gdy chcemy oceniać jakość życia chorych po CEA czy porównać skuteczność tej procedury z efektywnością CAS.

 

W rozdziale 3Wewnątrznaczyniowa rewaskularyzacja krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych (angioplastyka) z implantacją stentu (carotid artery stenting, CAS) – przedstawiłem pierwsze próby rewaskularyzacji krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych metodą CAS. Omówiłem wyniki światowych badań klinicznych dotyczących zastosowania angioplastyki z implantacją stentu w udrażnianiu krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych (od najstarszych historycznie do najnowszych). Szczególną uwagę zwróciłem na metaanalizy efektywności procedur CEA i CAS w profilaktyce przeciwzatorowej. Zaprezentowałem opis metody CAS. Procedura polega na wprowadzeniu na wysokość zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej stentu (czyli siatki o kształcie rurki), jego rozprężeniu, a następnie dodatkowym rozszerzeniu (postdylatacji) cewnikiem balonowym do średnicy zbliżonej do pierwotnego rozmiaru drożnej tętnicy. Omówiłem ważne studia przypadków przezskórnej angioplastyki tętnic szyjnych wewnętrznych, które stanowiły podstawę dalszego rozwoju tej techniki rewaskularyzacyjnej jako potencjalnie mniej inwazyjnej od procedur chirurgicznych otwartych, opisanych w poprzednim rozdziale. Zaprezentowałem argumentację dotyczącą korzyści wynikających z tej metody, np. unikanie znieczulenia ogólnego, nacięcia na szyi oraz ryzyka uszkodzenia nerwów czaszkowych i skórnych. Scharakteryzowałem najczęściej stosowane w Polsce systemy do angioplastyki tętnic szyjnych wewnętrznych, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju technologii stentów przeznaczonych do angioplastyki tych naczyń. Przedstawiłem nowoczesny sprzęt do dystalnej i proksymalnej przeciwzatorowej neuroprotekcji. Zaprezentowałem autorskie usystematyzowanie wskazań i przeciwwskazań do przeciwzatorowej neuroprotekcji u chorych zakwalifikowanych do procedury CAS. Omówiłem badania skuteczności neuroprotekcji z wykorzystaniem różnych systemów – zarówno D-EPD, jak i P-EPD – w procedurze CAS.

 

W rozdziale 4, zatytułowanym: Wytyczne dotyczące rewaskularyzacji, za­prezentowałem problematykę kwalifikacji (wskazań i przeciwwskazań) oraz przygotowania do leczenia rewaskularyzacyjnego krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych z wykorzystaniem metody chirurgicznej otwartej (endarterektomii, CEA) oraz wewnątrznaczyniowej (angioplastyki z implantacją stentu, CAS). W ostatniej dekadzie opracowano najbardziej kompleksowe wytyczne dotyczące postępowania w stosunku do chorych z tym schorzeniem. Jako pierwsze zostały przedstawione wytyczne ESVS. Następnie omówiłem wytyczne opracowane przez American College of Cardiology Foundation (ACCF) wspólnie z American Heart Association (AHA) i opublikowane w 2011 roku. Oprócz powyższych wytycznych w 2010 roku w Europie powstały wspomniane już wytyczne przygotowane przez ESC we współpracy z ESVS, znowelizowane w 2017 roku. Przedstawiłem wprowadzone przez ekspertów w nowelizacji zmiany w odniesieniu do problematyki rewaskularyzacji tętnic szyjnych. 

Warto dodać, że w zespole opracowującym tę nowelizację znalazł się jeden z wybitnych polskich uczonych w dziedzinie kardiologii interwencyjnej – prof. zw. dr hab. n. med. Piotr Odrowąż-Pieniążek. W końcowej części rozdziału podkreśliłem, że badania własne zostały rozpoczęte w 2015 roku, dlatego oparłem się w nich na wytycznych z 2011 roku, opracowanych przez ACCF wspólnie z AHA, dotyczących postępowania z pacjentami z chorobami pozaczaszkowego odcinka tętnic szyjnych i kręgowych (extracranial carotid and vertebral artery disease, ECVD). 

 

Rozdział 5Jakość życia związana ze stanem zdrowia – został poświęcony omówieniu istoty jakości życia związanej ze stanem zdrowia (health related ­quality of life, HRQoL). Zaprezentowałem najnowsze wyniki przedstawione w literaturze medycznej łączące jakość życia z przebytymi procedurami operacyjnymi rewaskularyzacji krytycznie zwężonej tętnicy szyjnej wewnętrznej. Omówiłem pojęcie dobrej i złej jakości życia w medycynie. Szczególnie przydatny okazał się dla tych badań model bio-psycho-społeczny jakości życia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej, który uwzględnia różnorodne zespoły czynników związanych z tym schorzeniem, w tym czynniki psychologiczne, biologiczne i społeczno-kulturowe. Model ten został rozwinięty o związki jakości życia z objawami choroby oraz sposobami reagowania chorego na schorzenie, do których należą m.in. stany lęku, depresji i izolacji społecznej. Warto podkreślić, że istotną cechą tak rozwiniętego modelu jest szersze rozumienie choroby (tu – krytycznego zwężenia tętnic szyjnych wewnętrznych), sposobów podejmowania działań (np. CEA vs CAS, rehabilitacji pooperacyjnej, w tym opieki psychologicznej) i radzenia sobie z chorobą w kontekście występowania jej objawów w obszarze psychologiczno-społeczno-kulturowym. W tym kontekście ważna jest współpraca zespołu w procesie leczenia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej, którzy poddali się zabiegowi rewaskularyzacji. 

 

W rozdziale 6, noszącym tytuł Jakość życia pacjentów po operacji tętnicy szyjnej wewnętrznej – metodologia badań własnych, zaprezentowałem metodologię swoich badań dotyczących jakości życia pacjentów po operacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej. Celem badań była ocena różnic w jakości życia związanej ze stanem zdrowia (HRQoL) ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki choroby u chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej po zabiegach endarterektomii (CEA) i angioplastyki z implantacją stentu (CAS). Następnie przedstawiłem pytania i hipotezy badawcze, zmienne zależne i niezależne oraz ich pomiar, a także kryteria włączające i wykluczające z badań. Scharakteryzowałem grupy badanych chorych poddanych endarterektomii (grupa CEA) oraz angioplastyce z implantacją stentu (grupa CAS) ze względu na wiek, płeć, przyczynę zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej oraz objawy towarzyszące. Dalej omówiłem procedurę wyboru metody rewaskularyzacji oraz znieczulenia. Wszyscy chorzy operowani chirurgicznie po przedstawieniu im sposobów znieczulenia wybrali metodę znieczulenia ogólnego. U chorych z wykonaną angioplastyką zastosowano jedynie znieczulenie miejscowe skóry i tkanki podskórnej w miejscu nakłucia tętnic do wprowadzenia portu naczyniowego. W rozdziale opisałem sposoby przeprowadzania operacji metodą CEA oraz metodą CAS. Zaprezentowałem ponadto metody badań, zwłaszcza wykorzystanie Skali Oceny Jakości Życia SF-36. Przedstawiłem również protokół badań. Projekt badawczy został przeprowadzony zgodnie z Deklaracją helsińską (2008), posiada zgodę Komisji Bioetycznej nr KB6/16, a wszyscy badani wyrazili pisemną zgodę na udział w badaniu klinicznym.

 

Rozdział 7, pt. Jakość życia związana ze stanem zdrowia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA) – wyniki, prezentuje wyniki badań. Omówiłem tu różnice między badanymi grupami w zakresie stanu zdrowia zdiagnozowanego przed rewaskularyzacją. Przedstawiłem ocenę jakości życia związanej ze specyfiką schorzenia, w tym różnice w zakresie dużych i małych powikłań po przebytej rewaskularyzacji tętnic szyjnych. Następnie zaprezentowałem poziom funkcjonowania fizycznego, umysłowego oraz ocenę indeksu jakości życia związanej ze stanem zdrowia (HRQoL). Omówiłem również czynniki decydujące o poprawie jakości życia po operacji. Uzyskane wyniki badań nie wykazują wyższości żadnej z metod rewaskularyzacji w okresie longitudinalnym, choć w początkowym okresie pooperacyjnym chorzy po endarterektomii paradoksalnie zgłaszają lepszą jakość życia we wszystkich badanych sferach, zwłaszcza w psychicznej. Rozdział kończą weryfikacja hipotez badawczych oraz podsumowanie.

 

W rozdziale 8, zatytułowanym: Jakość życia związana ze stanem zdrowia chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA) – podsumowanie i dyskusja wyników badań, przeprowadziłem dyskusję wyników badań na podstawie światowej literatury. Omówiłem zależności pomiędzy wybranymi metodami rewaskularyzacji krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych a jakością życia związaną ze stanem zdrowia oraz specyfiką choroby (powikłania). Jak wspomniałem, w literaturze przedmiotu stosunkowo mało jest prac poświęconych ocenie jakości życia związanej ze stanem zdrowia. Natomiast nie ma publikacji, w których omawiano by jakość życia w kontekście specyfiki choroby. Jest to zatem opracowanie nowatorskie. Konieczność poddania się operacji łączy się z obniżeniem jakości życia osób z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej w obu badanych grupach. W dyskusji wyjaśniam, dlaczego w początkowym okresie pooperacyjnym chorzy po endarterektomii paradoksalnie zgłaszają lepszą jakość życia we wszystkich badanych sferach, w szczególności w umysłowej. Należy podkreślić, że stres śródoperacyjny został zlikwidowany w tej grupie dzięki znieczuleniu ogólnemu, czyli wyłączeniu świadomości, podczas gdy chorzy w trakcie angioplastyki mieli pełną świadomość wszystkich niedogodności oraz ryzyka związanego z procedurą. Poddałem dyskusji powikłania pooperacyjne po zabiegach wewnątrznaczyniowych (CAS) oraz po zabiegach endarterektomii (CEA). Na uwagę zasługuje fakt, że nie koncentrowałem się wyłącznie na tzw. dużych powikłaniach (zawał mięśnia sercowego/udar mózgu/zgon), które u badanych przeze mnie chorych nie wystąpiły (a wskazują na nie dane z literatury przedmiotu). Powikłania mniejsze, związane ze specyfiką procedur operacyjnych, mają niejednokrotnie duży wpływ na jakość życia chorych po zabiegu. Z endarterektomią wiążą się: zaburzenia czucia na szyi, które mogą powodować problemy z goleniem u mężczyzn; zaburzenia fonacji spowodowane porażeniem, choć również bez porażenia nerwu krtaniowego wstecznego; zaburzenia połykania będące skutkiem porażenia nerwu podjęzykowego; ból kręgosłupa szyjnego (karku) i problemy z prowadzeniem samochodu spowodowane trudnością skręcania głowy; krwiak w ranie operacyjnej na szyi, niejednokrotnie z koniecznością reoperacji; zropienie rany szyi. Z angioplastyką natomiast łączą się takie powikłania, jak: krwiak w pachwinie lub w dole łokciowym w miejscu nakłucia tętnicy i wprowadzenia portu naczyniowego (introducera), czasami wymagający nawet chirurgicznego zaopatrzenia (zamknięcia) otworu w nakłutej tętnicy; zropienie rany; pokontrastowa niewydolność nerek; trudności z chodzeniem i przy prowadzeniu samochodu związane z bólem w pachwinie po nakłuciu tętnicy udowej wspólnej; ból kończyny górnej z promieniowaniem do dłoni po nakłuciu tętnicy ramiennej i podrażnieniu pęczków nerwowych utrudniające wykonywanie niektórych czynności; bradykardia pooperacyjna jako reakcja baroreceptorów tętnicy szyjnej wewnętrznej na ucisk stentu, wymagająca przedłużonego stosowania atropiny i leków podwyższających ciśnienie (presorów). 

 

W rozdziale 9 zaprezentowałem wnioski, które potwierdzają hipotezy badawcze H0. Uzyskane wyniki badań są niezwykle ważne z punktu widzenia praktycznego (wymiar aplikacyjny) w nowoczesnej medycynie. Mogą mieć bezpośredni wpływ na przebieg operacji, a co za tym idzie na ostateczny wynik leczenia. Mogą odegrać dużą rolę w podejściu do leczenia pacjenta – zaoferowanie mu większego pakietu działań pomocowych pozwoli zredukować stres śródoperacyjny, a tym samym podnieść jego jakość życia. 

 

Monografię kończą aneks zawierający zastosowane narzędzia badawcze oraz obszerny wykaz krajowego i światowego piśmiennictwa obejmującego literaturę specjalistyczną dobraną do tematyki badań.

Monografia Jakość życia chorych po rewaskularyzacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej autorstwa Mariusza Trystuły to dzieło pionierskie, wnikliwie i wszechstronnie przedstawiające problematykę jakości życia osób, które poddano zabiegom udrożnienia tętnicy szyjnej wewnętrznej, poparte wynikami przeprowadzonych przez Autora badań chorych leczonych na Oddziale Chirurgii Naczyń z Pododdziałem Zabiegów Endowaskularnych w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II […]. Celem badań była ocena różnic w jakości życia związanej ze stanem zdrowia (health related quality of life, HRQoL) u chorych z krytycznym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej operowanych dwoma metodami rewaskularyzacji krytycznie zwężonych tętnic szyjnych wewnętrznych: endarterektomii poprzez wynicowanie (eversive carotid endarterectomy, CEA) oraz angioplastyki z implantacją stentu (carotid artery stenting, CAS). Do procedury operacyjnej włączono protekcję mózgu specyficzną dla każdej z wymienionych metod: shunt w przypadku procedury CEA oraz systemy protekcji dystalnej lub proksymalnej mózgu w przypadku procedury CAS […]. Zarówno stawiane pytania, jak i podejście badawcze znamionują wierność tym zasadom deontologicznym medycyny, w których najważniejsze jest dobro pacjenta, a lekarz, który rozumie swoje powołanie, wie, że leczy człowieka, a nie tylko chory narząd.

Z recenzji prof. zw. dr hab. med. Piotra Odrowąż-Pieniążka

Czytelnik znajdzie w tej monografii wnikliwą analizę rozwoju technik chirurgicznych otwartych i wewnątrznaczyniowych oferowanych chorym z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych oraz opis postępu technologii medycznych oparty na najnowszej literaturze przedmiotu. Dotychczasowe badania chorych operowanych z powodu krytycznego zwężenia tętnic szyjnych wewnętrznych koncentrowały się głównie na bezpośrednich następstwach wykonywanych procedur (przeżycie/zgon, duże powikłania, tj. udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, krwiak, porażenie nerwów czaszkowych). Zbyt mało natomiast uwagi poświęcono bardzo istotnemu dla chorego aspektowi, jakim jest jego jakość życia związana ze stanem zdrowia […]. W dziele tym omówiono kompleksowo i systematycznie problematykę zwężenia tętnic szyjnych, sposobów ich leczenia oraz wszelkich czynników mających wpływ na zdrowie chorego i jego jakość życia […]. Monografia jest szczególnie cenna, gdyż dodaje nowe argumenty i wnioski do trwającej od wielu lat na całym świecie dyskusji pomiędzy zwolennikami metod chirurgicznych rewaskularyzacji tętnic szyjnych a interwencjonalistami wewnątrznaczyniowymi […]. Jest to głos nadzwyczaj wyważony, oparty na szczegółowej i profesjonalnej analizie statystycznej, bez faworyzowania którejkolwiek z metod rewaskularyzacyjnych.

Z recenzji prof. dr. med. Piotra Kasprzaka

Przedstawione w tej monografii badania wypełniają lukę w polskiej, a nawet światowej literaturze, przynosząc nowe propozycje odpowiedzi na pytania dotyczące efektywności dwóch metod operacyjnych: endarterektomii i angioplastyki tętnic szyjnych z implantacją stentu. Pozwalają one na lepsze zrozumienie chorego z krytycznym zwężeniem tętnic szyjnych, bliższe poznanie jego stanu zdrowia oraz dolegliwości i ograniczeń w różnych obszarach jakości życia […]. Po odsunięciu bezpośredniego zagrożenia utraty życia chory pozostaje w trudnym stanie psychicznym, z różnymi dolegliwościami pooperacyjnymi warunkującymi jakość życia. Tym zagadnieniom poświęcona jest ta monografia, a jej przydatność docenią zapewne nie tylko chirurdzy naczyniowi, angiolodzy i radiolodzy interwencyjni, ale też specjaliści z innych dziedzin zaangażowani w kompleksową opiekę nad chorymi po operacji krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej, a więc np. specjaliści neuronauk (neurolodzy, neuropsycholodzy, psycholodzy kliniczni i neurologopedzi), lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i fizjoterapeuci, jak również studenci medycyny i innych pokrewnych kierunków […]. Przydatność monografii podnoszą jej klarowna struktura, jasny i przejrzysty wykład osadzony w najnowszej literaturze przedmiotu, oparty na wielkim doświadczeniu klinicznym i bogatym materiale własnych badań Autora. Dodatkowo zwraca uwagę atrakcyjna dla Czytelnika i ułatwiająca lekturę szata graficzna: rysunki, tabele i fotografie […]. Ten znakomity wykład autorski oraz świetny materiał ilustracyjny pozwala lepiej zrozumieć problematykę, ze swej istoty skomplikowaną i niełatwą do zrozumienia przez osoby nieposiadające specjalistycznego przygotowania. A przecież i do nich ta monografia zapewne trafi.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Marii Pąchalskiej

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło