• Obniżka
Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce

Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce

ISBN: 978-83-7850-199-2
48,00 zł
30,00 zł Oszczędzasz: 18,00 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 30,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Podtytuł: Analiza potrzeb i możliwości w aspekcie międzykulturowym

Emerytura jako druga, a nawet trzecia młodość? Czasy, kiedy senior kojarzony był z telenowelami oraz spędzaniem czasu w przychodniach odchodzą już do lamusa. Współczesny senior jest aktywny, zwiedza świat, podejmuje nowe wyzwania, zapisuje się na uniwersytet, a nawet… zaczyna uczyć się języków obcych.

Wersja książki
Ilość

Celem zasadniczym polecanej monografii jest analiza potrzeb i możliwości w zakresie nauczania języków obcych seniorów w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk wielo- i międzykulturowości. We współczesnej europejskiej rzeczywistości są one niezwykle ważne i poznawczo interesujące. Zwłaszcza że stają się nieuniknione także dla polskich seniorów. Okoliczności te, jak również sama istota kształcenia językowego, które nie powinno być przecież lokalizowane w kulturowej próżni, przesądzają o włączeniu tych zjawisk w zakres zarówno analizy teoretycznej, jak i badań empirycznych przedstawionych w monografii, na którą składa się pięć rozdziałów.

W pierwszym rozdziale (Nauczanie/uczenie się języków obcych seniorów jako problem badawczy polskiej nauki) omówiono stan badań nad nauczaniem/uczeniem się języków obcych seniorów przeprowadzonych w Polsce na tle badań zagranicznych. Wprowadzeniem do rozdziału jest przegląd głównych problemów, jakie napotyka się w interdyscyplinarnych badaniach generacji seniorów. Z perspektywy dalszych rozważań za istotne uznano także omówienie podstawowych terminów, takich jak: „starzenie się”, „starość”, „seniorzy” czy osoby „50+”, gdyż to m.in. niejednorodność znaczeniowa tych pojęć prowadzi do nieporozumień i trudności w interpretacji poszczególnych badań. W rozdziale tym podjęto jednocześnie próbę syntezy wspólnych obszarów badawczych dwóch, pod pewnymi względami bliskich sobie dyscyplin naukowych: glottodydaktyki oraz geragogiki.

Rozdział drugi (Analiza potencjału edukacyjnego seniorów w perspektywie kształcenia językowego) jest próbą szczegółowego ukazania tych zmiennych, które w największym stopniu przesądzają o możliwościach i potrzebach seniorów w sferze nauczania/uczenia się języków obcych. Należy je uwzględnić na etapie planowania kursu językowego, preparacji i doboru materiałów nauczania oraz w fazie właściwych działań dydaktycznych. Wiedzę o nich należy włączyć również w zakres treści kształcenia nauczycieli filologów o specjalizacji geragogicznej. Ukazanie biologicznych, psychologiczno-podmiotowych oraz społecznych determinant starości prowadzi w konsekwencji do typologizacji uczniów seniorów. Rozpoznanie i sklasyfikowanie ich cech uznano za warunek konieczny do realizacji wyznaczonych celów badawczych.

W trzecim rozdziale (Uwarunkowania kształcenia językowego seniorów w Polsce w kontekście europejskim) podjęto próbę charakterystyki polskiego systemu nauczania języków obcych seniorów. Za tło rozważań przyjęto wątek europejski oraz powiązane z nim, dziś już globalne, zjawiska wielo- i międzykulturowości oraz starzenia się społeczeństw. Należy przypuszczać, że inicjują one głębokie przemiany w światopoglądzie starszego pokolenia Polaków, którzy dzięki temu stają się coraz bardziej otwarci na kulturową inność. Coraz częściej też, niekoniecznie świadomie, stykają się z tą innością. Tym samym zmieniają się ich potrzeby względem systemu edukacji. Ów kontekst wpływa jednocześnie na politykę społeczną i edukacyjną państwa polskiego, która w obliczu starzejących się społeczeństw dąży do urzeczywistnienia modelu edukacji ustawicznej.

Celem rozdziału czwartego (Potrzeby i możliwości polskich seniorów w zakresie nauczania/uczenia się języków obcych w kontekście międzykulturowym – badania własne) jest dostarczenie nowych danych empirycznych w przedmiocie badań oraz weryfikacja tez i wniosków wyprowadzonych w trzech pierwszych rozdziałach monografii. W rozdziale tym zaprezentowano dwa różne, jednak powiązane ze sobą moduły badawcze.

Moduł pierwszy – międzykulturowe studium przypadków – to badanie jakościowe odwołujące się do triangulacji metod badawczych: obserwacji uczestniczącej, wywiadu, ankiety oraz analizy rysunku na zadany temat; w pewnym stopniu także analizy dokumentów instytucjonalnych. Jego podstawowym celem jest szczegółowa analiza wielonarodowościowego kursu językowego dla seniorów. Kurs został zorganizowany w Niemczech przez Goethe-Institut. Uczestniczyło w nim dwudziestu kursantów w wieku od 52 do 79 lat oraz dwie lektorki języka niemieckiego w wieku 50 lat. Studium temu przypisano funkcję poznawczą, ukierunkowaną na zbadanie szeroko pojętych potrzeb i możliwości związanych z uczestnictwem polskich seniorów w tego typu kursie. Stanowi ono jednocześnie fundament projektu drugiego modułu badawczego, który został osadzony w polskiej rzeczywistości edukacyjnej.

Drugi moduł badawczy to ilościowy sondaż ankietowy przeprowadzony na ogólnopolskiej próbie badawczej 2145 respondentów w wieku od 48 do 94 lat. Sondaż zrealizowano w 43 Uniwersytetach Trzeciego Wieku oraz w dziewięciu innych ośrodkach edukacyjnych oferujących w Polsce kursy językowe dla seniorów, a także za pośrednictwem Internetu. Jego podstawowym celem jest diagnoza potrzeb i możliwości polskich seniorów w zakresie nauczania/uczenia się języków obcych – zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami – w warunkach międzykulturowości.

Rozdział czwarty zamykają wnioski z przeprowadzonych badań. Są one punktem wyjścia dla piątego i zarazem ostatniego rozdziału monografii (Perspektywy rozwoju „glottogeragogiki” w Polsce). Stanowi on podsumowanie przedłożonego tu projektu badawczego. W nawiązaniu do analizy literatury przedmiotu, diagnozy uwarunkowań formalno-prawnych kształcenia seniorów w Polsce oraz wyników badań własnych podkreślono w nim duże i w dalszym ciągu nie w pełni wykorzystane możliwości badawcze oraz dydaktyczne, które kryją się w nauczaniu języków obcych seniorów. Zwrócono też uwagę na wiele otwartych problemów badawczych, które warto podjąć, aby wypełnić tę lukę. W rozdziale tym postawiono jednocześnie pytanie o przyszłość i możliwości rozwoju w Polsce nowej wyspecjalizowanej subdyscypliny, która w pełni wykorzystałaby potencjał, jaki stwarza kooperacja glottodydaktyki i geragogiki. Zważywszy, że w warunkach nauki polskiej nie dostrzeżono dotychczas tego potencjału, a glottodydaktyka oraz geragogika rozwijają się tu osobno, odpowiedź na to pytanie zyskuje na znaczeniu. Coraz bardziej istotny wycinek polskiej rzeczywistości edukacyjnej pozostaje bowiem niezagospodarowany. Ważne jest zatem rozstrzygnięcie, czy można i czy w ogóle warto odmienić ten stan.

Dopełnienie monografii stanowią: wykaz skrótów użytych zarówno w teoretyczno-analitycznej części pracy, jak i w jej części empirycznej, spis tabel i wykresów, bibliografia, netografia oraz aneks. W aneksie znalazły się informacje uszczegółowione, dane liczbowe, wykresy oraz arkusze narzędzi badawczych. Ponadto zamieszczono w nim obszerny dziennik z badań stanowiący integralną część międzykulturowego studium przypadków zreferowanego w czwartym rozdziale monografii

51 Przedmioty

Opis

Książka papierowa
oprawa miękka

Specyficzne kody

isbn
978-83-7850-199-2

Jaroszewska Anna

dr hab. n. hum. w zakresie językoznawstwa; absolwentka filologii germańskiej oraz rosyjskiej Uniwersytetu Humboldta w Berlinie; długoletni pracownik Uniwersytetu Warszawskiego oraz Goethe-Institut w Warszawie; od 2006 roku adiunkt w Zakładzie Glottodydaktyki Instytutu Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego; członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, członek Deutsche Gesellschaft für Fremdsprachenforschung oraz Akademickiego Towarzystwa Andragogicznego, a także Towarzystwa Polsko-Szwajcarskiego. W swojej działalności naukowo-dydaktycznej oraz popularyzatorskiej koncentruje się na zagadnieniu nauczania języków obcych w różnych grupach wiekowych, a jednocześnie na nowatorskich koncepcjach kształcenia językowego, m.in. poprzez projekty, e-edukację, różnicowanie kontekstów edukacyjnych czy nauczanie i edukację międzykulturową.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Autor

Jaroszewska Anna

ISBN druk

978-83-7850-199-2

ISBN e-book

 978-83-7850-199-2

Objętość

546 stron

Wydanie

I, 2013

Format

B5 (160x235). E-book: PDF

Oprawamiękka, klejona

Wstęp     

1. Nauczanie/uczenie się języków obcych seniorów jako problem badawczy polskiej nauki   

1.1. Starzenie się i starość w ujęciu interdyscyplinarnym   

1.2. Seniorzy a osoby 50+ 

1.3. Problemy występujące w badaniach nad starością   

1.4. Wspólne obszary działalności glottodydaktyki i geragogiki   

1.5. Polskie badania nad nauczaniem/uczeniem się języków obcych seniorów na tle badań zagranicznych   

2. Analiza potencjału edukacyjnego seniorów w perspektywie kształcenia językowego    

2.1. Zmienne biologiczne procesu nauczania/uczenia się języków obcych w okresie starości    

2.1.1. Cechy zewnętrzne seniorów a inwolucja organizmu na poziomie komórkowym   

2.1.2. Wzrok i słuch w okresie starości    

2.1.3. Zaburzenia rytmu okołodobowego    

2.1.4. Choroby wieku podeszłego   

2.2. Psychologiczno-podmiotowe oraz społeczne zmienne procesu nauczania/ uczenia się języków obcych w okresie starości   

2.2.1. Inteligencja   

2.2.2. Pamięć   

2.2.3. Uwaga i czas reakcji   

2.2.4. Osobowość i postawa życiowa    

2.2.5. Optymalny model starości    

2.2.6. Potrzeba samorealizacji a wsparcie z zewnątrz   

2.3. Typologia uczniów a klasyfikacja cech sprzyjających vs utrudniających nauczanie/uczenie się języków obcych w okresie starości   

3. Uwarunkowania kształcenia językowego seniorów w Polsce w kontekście europejskim   

3.1. Konsekwencje zawiązania Unii Europejskiej (UE)    

3.2. Długookresowe prognozy demograficzne dla obszaru UE   

3.3. Międzykulturowość i wielojęzyczność w życiu seniorów    

3.4. „Uczenie się przez całe życie” – rozwój koncepcji   

3.5. Edukacyjna aktywizacja seniorów jako cel strategiczny polityki UE 

3.6. Kompetencje kluczowe w kształceniu seniorów   

3.7. Nauczanie języków obcych w polskim systemie kształcenia seniorów   

3.7.1. Trzy filary systemu kulturalno-oświatowego w Polsce 

3.7.2.  Analiza oferty kształcenia językowego seniorów   

4. Potrzeby i możliwości polskich seniorów w zakresie nauczania/uczenia się języków obcych w kontekście międzykulturowym – badania własne 

4.1. Przedmiot badań, cele i problemy badawcze 

4.2. Metodologia badań   

4.2.1. Terminy podstawowe   

4.2.2. Badania jakościowe vs badania ilościowe 

4.2.3. Metody, techniki i narzędzia w pierwszym module badawczym 

4.2.4. Metody, techniki i narzędzia w drugim module badawczym   

4.3. Międzykulturowe studium przypadków – organizacja, przebieg oraz wyniki badań w pierwszym module badawczym   

4.3.1. Kontekst sytuacyjny badań 

4.3.2. Wstępna charakterystyka próby badawczej   

4.3.3. Dziennik z badań 

4.3.4. Ewaluacja kursu językowego D50+   

4.3.4.1. Spójność kursu z polityką edukacyjną UE   

4.3.4.2. Ogólna koncepcja i cel kursu   

4.3.4.3. Uczestnicy kursu – osoby 50+ i seniorzy 

4.3.4.4. Nauczyciele/lektorzy   

4.3.4.5. Zaplecze logistyczne   

4.3.4.6. Program nauczania   

4.3.4.7. Proces nauczania   

4.3.4.7.1. Charakterystyka procesu nauczania w grupie A2   

4.3.4.7.2. Charakterystyka procesu nauczania w grupie B1   

4.3.4.7.3. Reakcje kursantów na działalność dydaktyczną   

4.3.4.7.4. Możliwości optymalizacji procesu nauczania   

4.3.4.8. Diagnoza i ocena ucznia   

4.3.4.9. Pozalekcyjna oferta programowa 

4.3.5. Uszczegółowienie charakterystyki próby badawczej   

4 4.4. Sondaż ogólnopolski – organizacja, przebieg oraz wyniki badań w drugim module badawczym   

4.4.1. Kontekst sytuacyjny badań 

4.4.2. Próba badawcza   

4.4.3. Wyniki badań   

4.5. Wnioski   

5. Perspektywy rozwoju „glottogeragogiki” w Polsce 

5.1. Otwarte problemy badawcze   

5.2. Uwagi i postulaty końcowe   

Wykaz skrótów 

Spis tabel i wykresów 

Bibliografia   

Netografia   

Aneks   

Summary   

Zusammenfassung 

Potrzeba analizy procesów nauczania i uczenia się osób starszych jest niezwykle istotną kwestią poruszaną aktualnie przez środowisko andragogów i gerontologów społecznych. Za sprawą zmiany praktyk uczenia się dorosłych w Polsce - przejawiających się m.in. w postaci intensywnego rozwoju ilościowego uniwersytetów trzeciego wieku (UTW), klubów seniora i proseniorskich organizacji pozarządowych - wzrasta konieczność reorientacji praktycznego spojrzenia na mechanizmy uczenia się i nauczania osób starszych.

Recenzowana publikacja składa się z pięciu części. W pierwszej z nich scharakteryzowane zostało nauczanie i uczenie się w pryzmacie wielowątkowych uwarunkowań procesu edukacyjnego. Autorka analizując zagadnienie edukacji w zakresie języków obcych celowo używa pojęć uczenie się i nauczanie, które nierozerwalnie ze sobą powiązane, tworzą złożony system czynników zależnych i niezależnych od osoby nabywającej nowe kompetencje. Anna Jaroszewska jako językoznawca nie tylko opisuje dydaktyczne i glottodydaktyczne przesłanki procesu nabywania umiejętności językowych, lecz także sięga do ważnych wątków (demograficznych, społecznych i kulturowych) warunkujących psychospołeczne funkcjonowanie osób starszych. Projektując proces badawczy autorka zauważyła, że w polskiej przestrzeni badawczej można dostrzec brak publikacji odnoszących się do opisywanego zagadnienia. Czynnik ten sprawił, że konieczność aktualnego i szerokiego spojrzenia na omawianą tematykę stał się jeszcze bardziej zasadny. Z książki Jaroszewskiej można wysunąć wniosek, że polska „geragogika filologiczna" na tle innych krajów europejskich jawi się jako młoda, nierozwinięta subdyscyplina, pomimo faktu iż badania w tym obszarze zostały zapoczątkowane w krajach zachodnich już w latach 70-tych XX wieku.

W drugim rozdziale autorka prezentuje podstawy procesów biologicznych, a także psychologicznych, które tworzą sieć uwarunkowań rzutujących na podejmowanie aktywności edukacyjnych przez osoby starsze. Rozdział ten jest szczególnie ważny dla lektorów realizujących kursy w UTW oraz w podobnych instytucjach, lecz nieposiadających wiedzy na temat procesów poznawczych najstarszych uczniów. Podsumowanie rozdziału składa się z rozbudowanej charakterystyki ucznia w późnej dorosłości wraz z pogrupowanym wykazem cech wpływających na postępy i ograniczenia w uczeniu się języków obcych.

Trzeci rozdział stanowi złożoną analizę uwarunkowań tworzących podstawy dla systemu kształcenia osób starszych. Autorka w tekście odnosi się do: założeń polityki Unii Europejskiej (UE), konsekwencji związanych ze starzeniem się społeczeństwa, międzykulturowości oraz wielojęzyczności jako jednego z wyznaczników globalizacji, strategii i koncepcji uczenia się przez całe życie, polityki UE wobec osób starszych, typologii kompetencji kluczowych oraz ukazania polskich rozwiązań i założeń systemu kształcenia językowego dedykowanego seniorom. Ostatni z rozdziałów można polecić w szczególności komparatystom edukacyjnym.

Czwarty rozdział należy traktować jako zasadniczą część książki. Zostały w nim zaprezentowane cele badań związane z uzyskaniem aktualnych informacji na temat procesu nauczania i uczenia się języków obcych przez seniorów na przykładzie polskich rozwiązań dydaktycznych. W rozdziale tym omówiono teoretyczne podstawy badań oraz budowę narzędzi. Publikacja powstała na podstawie analizy bogatego zasobu literatury polskiej i zagranicznej. Autorka projektując proces badawczy zastosowała strategię triangulacji metod. Narzędzia badawcze, wyniki badań ilościowych oraz transkrypcje wywiadów zostały umieszczone w książce. Próba ilościowa w niniejszych badaniach wyniosła 2145 osób, zaś jej terytorialny zasięg obejmował całą Polskę, w tym 43 UTW. Na chwilę obecną badania Jaroszewskiej można uznać za najbardziej rozległe pod względem terytorialnym oraz liczebności próby w polskiej geragogice. Wyniki badań ilościowych zaprezentowano w 36 tabelach. Bogactwo zebranego materiału badawczego pozwoliło Jaroszewskiej na sformułowanie szeregu postulatów związanych z kolejno: czynnikami utrudniającymi realizację celów dydaktycznych, zadaniami lektora, charakterystyką międzykulturowego uczenia się, zestawieniem złożoności potrzeb i oczekiwań merytorycznych osób starszych wobec działań praktycznych (np. wykonywanych przez lektorów w UTW) oraz założeń dydaktycznych tworzących dydaktykę szczegółową.

Ostatni z rozdziałów książki jest swoistą metapolemiką z zaprezentowanymi wcześniej wynikami badań. Jaroszewska podsumowując publikację stawia szereg aktualnych pytań dla „glottogeragogiki". Ponadto autorka podkreśla, że polski system kształcenia osób starszych w zakresie języków obcych charakteryzuje się: niewystarczającą liczbą publikacji poświęconych glottogeragogice, nieadekwatnymi metodami kształcenia seniorów, mało rozbudowanym zasobem pomocy dydaktycznych adresowanych do najstarszej grupy uczniów oraz ciągłym brakiem profesjonalnych kadr gerontologicznych specjalizujących się w językach obcych.

Warto podkreślić, że na polskim rynku wydawniczym istnieje wiele publikacji poświęconych: analizie rozwoju uniwersytetów trzeciego wieku, sposobom spędzania czasu wolnego przez osoby starsze, raportom dotyczącym kapitału ludzkiego najstarszej części społeczeństwa, lecz relatywnie mało do tej pory powstało publikacji związanych z podnoszeniem jakości kształcenia osób w wieku senioralnym. Publikacja Jaroszewskiej jest szczególnie ważna w kontekście wzmacniania intencjonalnego i profesjonalnego działania w instytucjach dedykowanych osobom starszym. Monografię w szczególności należy polecić dydaktykom języków obcych we wspomnianych wcześniej UTW. Ponadto publikacja powinna trafić także do innych osób odpowiedzialnych za kształtowanie jakości działań edukacyjnych adresowanych do seniorów, a więc: zarządów UTW, klubów seniora i kadr zarządzających projektami finansowanymi ze źródeł grantowych. Monografia jest także cennym źródłem informacji dla studentów kierunków społecznych. Zatem może służyć jako podstawowa literatura dla realizacji przedmiotów takich jak: andragogika, gerontologia społeczna, geragogika i dydaktyka.

Recenzowana książka stanowi nowe podejście do procesu uczenia się i nauczania seniorów. Publikacja wyznacza kolejne obszary poszukiwań dla formującej się geragogiki. Niniejsza monografia może stanowić inspirację nie tylko dla lektorów i organizatorów kursów języka obcego dla seniorów, lecz również dla poznawania i prowadzenia badań w innych obszarach nauczania i uczenia, takich jak: nowe media, zajęcia ruchowe, artystyczne, psychologiczne i warsztaty manualne.

Sposób cytowania:

dr Łukasz Tomczyk
Recenzja: Anna Jaroszewska: Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce. Analiza potrzeb i możliwości w aspekcie międzykulturowym, 2013, w: https://www.pol-int.org/pl/publikationen/nauczanie-j-zyk-w-obcych-senior-w-w-polsce-analiza-potrzeb#r3134.


Do you speak English?

Emerytura jako druga, a nawet trzecia młodość? Czasy, kiedy senior kojarzony był z telenowelami oraz spędzaniem czasu w przychodniach odchodzą już do lamusa. Współczesny senior jest aktywny, zwiedza świat, podejmuje nowe wyzwania, zapisuje się na uniwersytet, a nawet… zaczyna uczyć się języków obcych.

Również biorąc pod uwagę fakt, iż społeczeństwo polskie ulega systematycznemu starzeniu, czego przejawem jest rosnący udział ludności w wieku 60+/65+ w populacji ogółem, nie można ignorować tak dużej grupy odbiorców różnorodnych produktów i usług.

W ten trend rozwoju seniorów i zgłębiania przez nich nowych dziedzin wiedzy bądź poszerzania zainteresowań doskonale wpisuje się publikacja Anny Jaroszewskiej. Opublikowana przez Oficynę Wydawniczą IMPULS książka Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce. Analiza potrzeb i możliwości w aspekcie międzykulturowym jest adresowana nie tylko do nauczycieli języków obcych, metodyków, organizatorów kursów i szkoleń oraz sprawujących nadzór nad Uniwersytetami Trzeciego Wieku, ale i do kulturoznawców, socjologów, a wreszcie: do samych zainteresowanych - aktywnych seniorów.

Praca stanowi obszerną monografię, poświęconą zagadnieniom związanym z kształceniem osób w starszym wieku oraz – co jest naturalną konsekwencją – koniecznością zmian w systemie edukacyjnym. Należy bowiem zauważyć, że stopień opanowania języków nie jest uzależniony wyłącznie od predyspozycji jednostki, ale stanowi część składową większej całości, obejmującej zarówno organizację nauczania, jak i relację pomiędzy uczniem a nauczycielem. Biorąc pod uwagę fakt, że kształcenie seniorów na skalę masową jest zjawiskiem stosunkowo nowym w polskiej rzeczywistości, praca Jaroszewskiej jest jedną z nielicznych i przez to jeszcze cenniejszą na rynku.

Punktem wyjścia do rozważań autorki stało się stwierdzenie braku naukowej diagnozy systemu kształcenia, zaś ich celem – analiza potrzeb i możliwości w zakresie nauczania języków obcych seniorów, ze szczególnym naciskiem na zjawisko wielo– i międzykulturowości.

Praca składa się z pięciu rozdziałów, omawiających różne aspekty nauczania języków. W rozdziale pierwszym omówione zostały zagadnienia dotyczące nauczania i uczenia się języków obcych przez seniorów i pojęcia takie, jak „starość” czy „starzenie się”. Autorka wyjaśnia również nieścisłości związane z niejednoznacznym zrozumieniem określenia „senior” oraz „osoba 50+”. Odnosi się również do dwóch dyscyplin naukowych: glottodydaktyki i geragogiki oraz przywołuje publikacje zajmujące się problematyką nauczania/uczenia się języków obcych w okresie starości.

Rozdział drugi stanowi próbę analizy potencjału edukacyjnego z uwzględnieniem zmiennych biologicznych procesu nauczania/uczenia się. Autorka zauważa, iż proces starzenia się jest prawdopodobnie najbardziej dotkliwym, jeśli chodzi o procesy poznawcze i perspektywę kulturalno-oświatową. Pociąga to za sobą obniżenie stopnia przyswajania języków obcych oraz ograniczenia związane z możliwościami uczestniczenia seniorów w zdydaktyzowanym nauczaniu.

W rozdziale tym zostały szczegółowo omówione kwestie związane z biologicznym starzeniem się, przejawiającym się w fizycznej degradacji organizmu i, niestety, pozostającym w ścisłym związku z przebiegiem tego procesu w sferze psychologiczno-podmiotowej. W rozdziale trzecim Jaroszewska podejmuje próbę dokonania charakterystyki systemu nauczania języków obcych seniorów, jaki funkcjonuje w Polsce. Zauważa również wpływ na ten system integracji europejskiej i związanych z nią przemian oraz przytacza długookresowe prognozy demograficzne dla obszaru UE, które jasno wskazują, iż Polska weszła do grona państw znajdujących się w stadium zaawansowanej starości demograficznej. Autorka wyjaśnia ponadto istotę „kultury”, co stanowi wstęp do pogłębionej analizy zjawisk występujących w obszarze wielo- i międzykulturowości, występujących na obszarze UE.

Rozdział czwarty opisuje badania empiryczne, stanowiące integralną część pracy. Ich celem było uzyskanie nowych informacji na temat procesu nauczania/uczenia się języków obcych seniorów, a także weryfikacja informacji zgromadzonych w toku badań teoretyczno-analitycznych, przedstawionych w trzech pierwszych rozdziałach pracy. Na etapie ustalania przedmiotu badań autorka przyjęła, że wyjazdowy kurs organizowany w warunkach międzykulturowości cechuje wysoki potencjał zarówno jeśli chodzi o uczenie się, jak i przeprowadzanie badań. Samo badanie zostało zlokalizowane w Niemczech podczas kursu języka niemieckiego dla seniorów. Choć studium nie obejmuje polskich seniorów, to znaczenie badania jest kluczowe dla całokształtu podjętej pracy. W rozdziale tym autorka opisała realizację szeregu obranych celów badawczych, które zrodziły wiele kolejnych, nurtujących autorkę pytań. Dlatego też niezbędny stał się rozdział piąty, omawiający perspektywy rozwoju glottogeragogiki w Polsce, a właściwie formułujący zagadnienia, wskazujące na konkretne obszary badań empirycznych, których przeprowadzenie dopełniłoby obrazu kondycji systemu uczenia się/nauczania języków obcych europejskich seniorów.

Problem badawczy wciąż pozostaje otwarty, jak zauważa autorka, co daje nie tylko szerokie pole do dyskusji, ale też pozwala mieć nadzieję, że temat ten podejmie Jaroszewska. Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce. Analiza potrzeb i możliwości w aspekcie międzykulturowym jest bowiem pozycją prezentującą obszerne spektrum zagadnienia i świadczącą o dogłębnej analizie problemu, a także o głębokim zrozumieniu potrzeb, w tym potrzeb edukacyjnych, seniorów. „Dziennik badań”, stanowiący załącznik do publikacji, pozwala dodatkowo na prześledzenie procesu badawczego i uzyskanie pełniejszego obrazu zaprezentowanego problemu badawczego. Po lekturze książki nasuwa się jedna myśl: nauczanie seniorów to rynek, który warto zagospodarować, zachowując jednak najwyższą jakość oferty edukacyjnej. Biorąc po uwagę to, że edukacja w okresie starości pociąga za sobą rozwój szeregu kompetencji społecznych i obywatelskich, autorka postuluje połączenie na wzór niemiecki dwóch rozwijających się dyscyplin naukowych, czyli glottodydaktyki i geragogiki, by stworzyć kolejną dyscyplinę, koncentrującą się wyłącznie na nauczaniu/uczeniu się języków obcych seniorów. Czy słowa Jaroszewskiej padną na podatny grunt? Oby tak się stało.

Justyna Gul
źródło: http://www.granice.pl/recenzja,nauczanie-jezykow-obcych-seniorow-w-polsce--analiza-potrzeb-i-mozliwosci-w-aspekcie-miedzykulturowym,8260

Przedstawiona do oceny praca to obszerna monografia poświęcona problematyce obcojęzycznego kształcenia osób w wieku starszym. Powiedzmy od razu, że jest to dzieło tyleż interesujące poznawczo i dojrzałe intelektualnie, co pionierskie w polskiej literaturze przedmiotu. […] Mogę tu jedynie przyklasnąć trafnemu wyborowi tak dziewiczej u nas problematyki badawczej, potwierdzając z własnego doświadczenia, że pojawia się ona rzeczywiście niezwykle rzadko nie tylko w publikacjach, lecz także w referatach i dyskusjach na konferencjach glottodydaktycznych. […]

W tym wielowątkowym wywodzie Autorki przekonująco przewija się ogólna teza, że to właśnie w aktywności edukacyjnej seniorów można i należy upatrywać ważny czynnik sprzyjający integracji jakże zróżnicowanych społeczeństw europejskich. A integracja taka musi, niejako z natury rzeczy, implikować dialog interkulturowy […] W szczególności za nader cenne należy uznać wskazanie, że w obrębie wielu różnorakich kompetencji niezbędnych seniorom nauka języków obcych może dodatkowo sprzyjać wspieraniu i konsolidacji także innych, istotnych dla tej grupy wiekowej kompetencji, stanowiąc o wartości dodanej kształcenia językowego. […]

Mamy tu do czynienia z pracą niezwykle solidną, w najbardziej podstawowym sensie tego słowa, a więc przejrzyście skomponowaną, dobrze udokumentowaną i wartościową poznawczo. To niewątpliwie olbrzymie zalety, zwłaszcza w przypadku opracowania tak pionierskiego na gruncie polskim. Co więcej, ze stron książki przebijają żywe zainteresowanie Autorki wybraną problematyką, a także – nie waham się tego podkreślić – zwykła życzliwość wobec ludzi w wieku senioralnym i troska o ich wszechstronny, a nie tylko ściśle edukacyjny, dobrostan i rozwój.

Z recenzji wydawniczej prof. zw. dr hab. Weroniki Wilczyńskiej

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło