Teresa Bauman

profesor UG, doktor habilitowany, pracuje w Zakładzie Dydaktyki Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego.

Zainteresowania naukowe autorki obejmują:

1. Rolę i miejsce uniwersytetu w kulturze narodowej i europejskiej.

2. Proces kształcenia uniwersyteckiego (formy pracy ze studentami, strategie i metody uczenia się studentów).

3. Stosowanie badań jakościowych w poznawaniu zjawisk społecznych. Najważniejsze publikacje:

• Uniwersytet wobec zmian społeczno-kulturowych. Casus Uniwersytetu Gdańskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001.

• Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe (współautorstwo z T.Pilchem), "Żak", Warszawa 2001.

• Uniwersytet wobec kryzysu własnej tożsamości, „Przegląd Humanistyczny” 2001, nr 5.

Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Wstęp          

Jacek Piekarski

Badawcza praktyka i jakość wiedzy – wybrane uwarunkowania      

Danuta Urbaniak-Zając

Rola teorii w pedagogicznych badaniach empirycznych Sygnalizacja zagadnienia      

Dariusz Kubinowski

Od poznawania do zmieniania. Czy „zwrot pedagogiczny” w praktykach badawczych nauk społecznych?      

Stanisław Palka

Problemy badawcze w pedagogice a praktyka badawcza pedagogów      

Krzysztof Rubacha

Metodologiczna analiza praktyki badań pedagogicznych       

Teresa Bauman

Kompetencje badawcze a świadomość metodologiczna       

Alicja Jurgiel

Uczenie się dorosłych w splocie badań interpretatywnych

O pewnej praktyce obecnej w badaniach andragogicznych       

Anna Malenda

Trudności w tworzeniu przez początkujących badaczy koncepcji empirycznych badań pedagogicznych      

Beata Borowska-Beszta

Mity, rafy i realia etnografii w eksploracjach pedagogicznych     

Bibliografia      

Bezcenne są naprawdę wymowne, obrazowe przykłady, w ramach których zestawili oni praktykę z idealnymi wzorcami badawczymi. Tym samym – ku przestrodze czytelników – bezlitośnie obnażyli słabości quasi-naukowych rozwiązań. Zderzyli również niejako mity, stereotypy dotyczące prowadzenia badań z realiami.

Czytając wiele najnowszych publikacji z obszaru pedagogiki, socjologii, antropologii kultury, czy innych, coraz częściej odnosi się wrażenie, że to wcale nie prac o charakterze empirycznym lub nawet teoretycznym dzisiaj potrzeba. Potrzeba raczej właśnie takich monografii, jak ta – będąca owocem Seminariów Metodologii Pedagogiki Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego – a mianowicie „Praktyka badań pedagogicznych”, pod redakcją naukową Teresy Bauman. Zawiera ona wszakże w sobie dyrektywy dotyczące postępowania metodologicznego, bez których nie sposób napisać rzetelnej i wartościowej książki oraz po prostu nie da się przeprowadzić prawdziwych badań naukowych. A o tym właśnie dzisiaj niestety nazbyt często się zpomina.

Zapobieżenie negatywnym konsekwencjom swoistego upadku polskiej nauki, czy szczerzej – w ogóle nauk społecznych i humanistycznych wciąż jest jednak możliwe. Pierwszym krokiem ku temu powinien być bezwzględnie namysł nad procesem badawczym sensu stricto. Następnie należy przejść do wykształcenia świadomości badawczej i metodologicznej. Kwestie warsztatowe są dopiero trzeciorzędne. Pomocna w tym zakresie okaże się bez wątpienia polecana książka. Niewątpliwie przyczynia się ona do upowszechnienia właściwych dróg prowadzących do poszerzenia wiedzy w danej dyscyplinie naukowej oraz przede wszystkim – rozwoju nauki.

Ogromną zaletą książki jest to, że wprawni oraz cenieni badacze przedstawili na jej kartach rodzaje pułapek, problemów, trudności, raf czyhających na w szczególności mniej doświadczonych naukowców w ramach procesu badawczego. Autorzy ci wskazali w jaki sposób należy zapobiegać możliwości wypaczenia rezultatów badań. Bezcenne są naprawdę wymowne, obrazowe przykłady, w ramach których zestawili oni praktykę z idealnymi wzorcami badawczymi. Tym samym – ku przestrodze czytelników – bezlitośnie obnażyli słabości quasi-naukowych rozwiązań. Zderzyli również niejako mity, stereotypy dotyczące prowadzenia badań z realiami. Uzmysłowili które etapy badania są najbardziej podatne na wpływ osoby, która je konstruuje. Warto także podkreślić, że dzięki tym dogłębnym analizom powszechnie popełnianych błędów, odbiorca zyskuje świadomość potrzeby wykształcenia w sobie adekwatnych kompetencji bez których nie jest się w stanie nadawać swoim pracom waloru naukowych.

Polecana publikacja będzie z pewnością niezastąpioną pomocą przy pisaniu prac dyplomowych czy artykułów naukowych nie tylko w obszarach pedagogiki czy socjologii edukacji. Dzięki temu, że autorzy niezwykle dokładnie pokazali w jaki sposób formułować takie problemy badawcze, aby dało się je sprawdzić, stworzyć odpowiednie do metody i technik badawczych – narzędzia, okaże się przydatna dla każdego przed kim stoi wyzwanie w postaci stworzenia wartościowej pracy naukowej.

Trzeba też zwrócić uwagę na to, że w niniejszej publikacji autorzy nie skupili się tylko i wyłącznie na kwestiach metodycznych. W przeciwieństwie do lwiej większości podręczników do metodologii, znajdziemy w niej kwestie dotyczące znaczenia teorii dla badań empirycznych. Autorzy z jednej strony pokazali jak z niej korzystać, aby badanie miało wymiar holistyczny i moc wyjaśniania rzeczywistości, a z drugiej strony zarysowali schematy poznawcze umożliwiające tworzenie własnych koncepcji, których będą mogli użyć kolejni naukowcy do swoich badań.

Książka pod tytułem „Praktyka badań pedagogicznych” pod redakcją naukową Teresy Bauman stanowi wartościowy wkład w rozwój wiedzy na temat poprawnego prowadzenia badań. Rzadko zdarza się wszakże, by autorzy tak wnikliwie i wyczerpująco przyglądali się słabościom współczesnych ujęć metodologicznych oraz teoretycznych oraz pokazywali sposoby ich eliminacji, jak to ma miejsce w tym przypadku. Warto też mieć na uwadze, że autorzy dali spojrzenie na całość procedury badawczej – od zainicjowania badania, przez uświadomienie sobie trudności z nim związanych, przez realizację, do weryfikacji otrzymanych wyników. Jest to więc niekwestionowana perełka wśród publikacji tego typu, i właśnie dlatego gorąco się ją poleca.

Krzysztof Wróblewski

źródło: http://www.konserwatyzm.pl/artykul/11411/praktyka-badan-pedagogicznych-pod-red-teresy-bauman