• Obniżka
Wiązanie podejść metodologicznych w pedagogice teoretyczno-praktycznej

Wiązanie podejść metodologicznych w pedagogice teoretyczno-praktycznej

ISBN: 978-83-8095-402-1
49,80 zł
40,00 zł Oszczędzasz: 9,80 zł

Wyświetl historię cen produktu

Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni 40,00 zł

Czas dostawy kurierem InPost 24 godziny! E-booki w ciągu 15 minut!

Książka dostępna w wersji papierowej i elektronicznej - e-book.

Wersja książki
Ilość

Treść pracy wnosi wiele nowego spojrzenia na istotę metodologii pedagogiki, jak również metodologii badań pedagogicznych. Podkreślenia wymaga fakt, że praca oparta jest na bogatych doświadczeniach badawczych i dydaktycznych Autora. Wypełnia ona istniejącą lukę w literaturze rodzimej w zakresie statusu metodologicznego pedagogiki. Praca jest wysoce wartościowa zarówno z punktu widzenia teorii pedagogicznej, którą posuwa znacznie do przodu, jak również praktyki badawczej. [...]

Na szczególną uwagę zasługuje pomysł wzbogacania poszczególnych rozdziałów pracy tekstami poetyckimi, które nie stanowią ozdobników tych rozdziałów, lecz rozwijają i pogłębiają teksty naukowe, nadając im jakościowy wydźwięk emocjonalny. Pomysł ciekawy i godny podkreślenia. [...] Książka adresowana jest do szerokich rzesz pracowników naukowych uprawiających pedagogikę i poszukujących jej metodologicznego statusu, a także nauczycieli, studentów pedagogiki i kierunków nauczycielskich.

Struktura pracy wiąże się z rozdziałami podporządkowanymi wątkom:

– wprowadzenia do rozważań nad pedagogiką teoretyczno-praktyczną,

– analizy historii rozwoju pedagogicznej myśli praktycznej i teoretycznej,

– charakterystyki pedagogiki jako nauki teoretyczno-praktycznej i jej badawczych orientacji,

– wiązania podejścia ilościowego z podejściem jakościowym w badaniach pedagogicznych,

– doświadczeń naukowych i praktycznych w poznawaniu zjawisk i procesów pedagogicznych,

– „wyjaśniania” i „interpretowania” w badaniach i praktyce pedagogicznej,

– metod i form wiązania działań badawczych i praktycznych w pedagogice,

– potrzeb i możliwości rozwoju badawczo-poznawczego pedagogiki teoretyczno-praktycznej.

196 Przedmioty

Opis

Książka elektroniczna - E-book
Epub, Mobi
Książka papierowa
oprawa miękka

Specyficzne kody

isbn
978-83-8095-402-1

Wstęp

Rozdział I Wprowadzenie do rozważań nad pedagogiką teoretyczno-praktyczną  

Rozdział II Poziomy rozwijania polskiej pedagogicznej myśli praktycznej i teoretycznej „od zarania” do dziś  

Rozdział III Pedagogika jako nauka teoretyczno-praktyczna i jej orientacje badawcze 

Rozdział IV Wiązanie podejścia ilościowego z podejściem jakościowym w badaniach empirycznych w pedagogice  

Rozdział V Doświadczenia naukowe i praktyczne w poznawaniu zjawisk i procesów pedagogicznych 

Rozdział VI Wyjaśnianie i interpretowanie w badaniach i praktyce pedagogicznej 

Rozdział VII Metody i formy wiązania działań badawczych i praktycznych w pedagogice teoretyczno-praktycznej  

Rozdział VIII Potrzeby i możliwości rozwoju badawczo-poznawczego pedagogiki teoretyczno-praktycznej  

Posłowie  

Bibliografia    

Indeks nazwisk

Wstęp

Podejmując rozważania na temat wiązania podejść metodologicznych w pedagogice teoretyczno-praktycznej, przyjmuję poniższe stanowiska wyjściowe, stanowiące podłoże szczegółowych analiz zamieszczonych w poszczególnych rozdziałach tej pracy.

1. Przede wszystkim przyjmuję, że „pedagogika jest nauką o wychowaniu, kształceniu i samokształtowaniu człowieka w ciągu całego życia”, wychowanie związane jest z oddziaływaniem, jak również wspomaganiem rozwoju człowieka w sferach: moralnej (społeczno-moralnej), estetycznej, zdrowotnej, kształcenie zaś obejmuje zarówno nauczanie (kierowanie procesem uczenia się, wyrażającym się w opanowywaniu wiadomości i umiejętności), jak i wychowanie umysłowe, wychowanie intelektualne (głównie rozwijanie zdolności poznawczych – w tym myślenia krytycznego i twórczego, kształtowanie zainteresowań, kształtowanie postaw poznawczych), natomiast samokształtowanie obejmuje samokształcenie, samowychowanie, autokreację, życiowe realizowanie przyjętego przez człowieka systemu wartości.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że obok terminu „pedagogika” stosowane jest pojęcie „pedagogia”. Bogusław Śliwerski przypomina:

„Pedagogika” jest terminem zarezerwowanym w nauce do określania odrębności dyscypliny naukowej (lub dziedziny wiedzy) dotyczącej procesów edukacyjnych; zadaniem pedagogiki jest wytwarzanie wiedzy o całokształcie praktyki oraz minionej i aktualnej teorii edukacyjnej. Pedagogia zaś jest społeczną praktyką wychowawczą mającą swoje uzasadnienie w refleksji, doświadczeniu biograficznym, a więc w wiedzy potocznej, ale także częściowo naukowej.

Autor ten wskazuje także na zróżnicowane ujmowanie praktyki wychowania, między innymi jako: spotkanie, pielęgnacja, pomoc, formacja duchowa, indoktrynacja i ideologizacja.

2. Używając terminu „metodologia” w odniesieniu do pedagogiki, mam na myśli:

a) metodologię pedagogiki jako nauki, zatem dyscyplinę związaną z badaniami naukowymi w pedagogice, z budowaniem systemu teoretycznej wiedzy pedagogicznej, komunikowaniem o wynikach badań pedagogicznych;

b) metodologię badań pedagogicznych odnoszącą się do sposobów działań służących rozwiązywaniu problemów naukowych w pedagogice.

3. Przyjmuję, że metodologia pedagogiki oraz metodologia badań pedagogicznych to ważne składniki poznania podstawowej dyscypliny nauk pedagogicznych, którą jest pedagogika ogólna. Jak zauważył Stefan Wołoszyn (na podstawie analizy licznych prac pedagogicznych), [...] pedagogika ogólna (ogólnie nauka o wychowaniu) powinna służyć wszelkim subdyscyplinom pedagogicznym jako pewna najogólniejsza ich teoria [...], powinna również jak najbardziej wiązać się z pedagogikami szczegółowymi oraz umieć syntetyzować i wykorzystywać ich istotne osiągnięcia dla owej ogólnej pedagogicznej konstrukcji myślowej i poznawczej, która decyduje o pedagogice czy naukach o wychowaniu [...], jako o pewnej spójnej wiedzy o wychowaniu człowieka.

Na podstawie moich badań ankietowych dotyczących składników dziedziny pedagogiki ogólnej przeprowadzonych w polskich uczelniach wyższych uprawiających pedagogikę ogólną na przełomie XX i XXI wieku (1994, 2003), jak i aktualnych danych stwierdzam, że „metodologia pedagogiki i metodologia badań pedagogicznych” jest uznana za istotny element tej dziedziny.

4. Przyjmuję, że pedagogika uprawiana jest przez swoich badaczy jako realistów poznawczych (a nie idealistów), empiryków genetycznych i metodologicznych, zatem traktujących doświadczenie jako źródło poznania i jako sposób dochodzenia do wiedzy, jednak uwzględniających podejście racjonalistyczne. Badacze pedagogiczni zmierzają do prawdy, jako podstawowej wartości naukowej, nie zastępując jej „narracjami” i „postprawdami”. Warto przytoczyć tu opinię, jaką wyraził Łukasz Turski (fizyk, profesor w Centrum Fizyki Teoretycznej PAN i przewodniczący Rady Programowej Centrum Nauki Kopernik) w toku wywiadu, który z nim przeprowadził Robert Walenciak: 

– [...] większość toczących się w tej chwili debat – żeby było jasne: nie tylko w Polsce, bo sytuacja nie jest ograniczona do naszego kraju – okazuje się niesamowitym triumfem nieuctwa. To, co ma miejsce w tej chwili na świecie, jest w dużej mierze efektem intelektualnego rozprężenia z lat 70. i 80. poprzedniego stulecia, kiedy nagle odpuściliśmy sobie pewne reguły gry. Dużą odpowiedzialność ponoszą za to ludzie, którzy wtedy mówili, że są różne prawdy.

–   Że są różne narracje [to dopowiedzenie R. Walenciaka – przyp. S.P.].

–   Otóż dla takich jak ja to brednia. Wie pan – tablet zrzucony ze stołu spada. Nie leci do góry, tylko w dół.

Może pan zrobić sam to doświadczenie i potwierdzić moją tezę. Jeśli zacznie pan mówić, że będzie leciał do góry, to nie będzie żadna narracja ani postprawda, ale kłamstwo, po prostu bzdura [...]. Dwa razy dwa równa się cztery. A gdybym powiedział, że równa się pięć, to nie byłaby inna narracja, prawda alternatywna czy postprawda, tylko zwykła bzdura!

5. Przyjmuję, że pedagogika jest nauką teoretyczno-praktyczną, teoretyczna wiedza pedagogiczna związana jest z praktyką pedagogiczną. Bogdan Nawroczyński w swoim dziele z 1923 roku ujmuje rzecz w sposób aktualny i dziś, kiedy pisze o pożądanym zbliżeniu teorii i praktyki pedagogicznej: Wzajemne oddziaływanie na siebie tych dwu dziedzin stanowi jeden z najistotniejszych warunków pomyślnego rozwoju całej sprawy wychowania. Nauki pedagogiczne w ścisłym związku z praktyką znajdą najlepsze kryterium trafności osiągniętych już wyników, a zarazem ożywczą pobudkę do coraz dalszych badań.

Jednak dziś ostrożnie podchodzimy do wiązania teorii pedagogicznej z praktyką wyrażającą się „oddziaływaniem” pedagogiki na praktykę (ta jest domeną polityki oświatowej podlegającej ogólnej polityce aktualnych władz państwowych). Teresa Hejnicka-Bezwińska w swojej książce z 2015 roku pisze, iż

[...] pedagogika nie tworzy praktyki edukacyjnej, ponieważ wszelka praktyka w ładzie demokratycznym może mieć stosunkowo wysoki poziom niezależności od wyników badań naukowych.

Jednak wiedza naukowa o edukacji może być użyteczna praktycznie (opisywanie praktyki, wyjaśnianie, odkrywanie i ujawnianie rezultatów edukacyjnych), bowiem jak pisze autorka: Publikacja wyników badań i ich upowszechnianie to czynności prowadzące do zmiany praktyki edukacyjnej poprzez inicjowanie społecznego dyskursu i eliminowanie nieprawidłowości w tym dyskursie występujących. Można tu dodać, że mają także wagę nie tylko naukową, ale i praktyczną wyniki dociekań z metodologii pedagogiki i metodologii badań pedago­gicznych.

6. Przyjmuję, że mimo wielości sposobów uprawiania nauk pedagogicznych, różnorodności podejść metodologicznych, co sprawia wrażenie bogactwa rozwoju, ale również chaosu rozwojowego nauk pedagogicznych, potrzebne są próby wiązania podejść metodologicznych, „wiązania”, a nie „zastępowania”, „rywalizacji naukowej”, triangulacji podejść badawczych. Analiza wielu setek lat rozwoju myśli pedagogicznej, wielu dziesiątków lat rozwoju pedagogiki naukowej daje świadectwo tego, że wciąż w teatrze świata grana jest ta sama sztuka o człowieku, o jego rozwoju, wzniosłości i nędzy egzystencjalnej, wciąż zadawane jest szekspirowskie pytanie „Być albo nie być?”, zmieniają się tylko aktorzy, zmieniają rekwizyty, zmianom ulega scenografia. Warto więc spoglądać na sztukę życia człowieka przez pryzmat wiązania podejść poznawczych. W niniejszej pracy:

a) nawiązuję do podstawowych idei ze wcześniejszych moich prac z dziedziny pedagogiki ogólnej, metodologii pedagogiki, metodologii badań pedagogicznych (autorskich i przygotowanych pod moim kierunkiem);

b) wykorzystuję głównie treści publikacji autorów polskich, ale daję głos także autorom niemieckojęzycznym, angielskojęzycznym, rosyjskojęzycznym, ukraińskojęzycznym;

c) wykorzystuję przykłady metodologii badań i analizy wyników zawartych w pracach innych autorów, w znacznej części moich uczennic i uczniów;

d) staram się w końcowych częściach poszczególnych rozdziałów klasyczny tekst naukowy wzbogacać, uzupełniać tekstami poetyckimi (poetek i poetów), które nie są tylko „ozdobnikami”, lecz przede wszystkim są próbą jakościowego, emocjonalnego ujmowania rzeczy w formie poetyckiej jako rozwinięcie i pogłębienie klasycznego tekstu naukowego (napisanego „prozą naukową”), krótko wprowadzam do każdego utworu, ale pozostawiam czytelniczkom i czytelnikom możliwości własnego odczytywania i interpretowania utworów poetyckich pośrednio nawiązujących do tematyki wiodącej poszczególnych rozdziałów, dzięki czemu treści tych rozdziałów nie stanowią całości zamkniętych, lecz mają charakter otwarty, skłaniający do refleksji poznawczej i krytycznej.

Struktura mojej pracy wiąże się z rozdziałami podporządkowanymi wątkom:

– wprowadzenia do rozważań nad pedagogiką teoretyczno-praktyczną,

– analizy historii rozwoju pedagogicznej myśli praktycznej i teoretycznej,

– charakterystyki pedagogiki jako nauki teoretyczno-praktycznej i jej badawczych orientacji,

– wiązania podejścia ilościowego z podejściem jakościowym w badaniach pedagogicznych,

– doświadczeń naukowych i praktycznych w poznawaniu zjawisk i procesów pedagogicznych,

– „wyjaśniania” i „interpretowania” w badaniach i praktyce pedagogicznej,

– metod i form wiązania działań badawczych i praktycznych w pedagogice,

– potrzeb i możliwości rozwoju badawczo-poznawczego pedagogiki teoretyczno-praktycznej.

Treść pracy wnosi wiele nowego spojrzenia na istotę metodologii pedagogiki, jak również metodologii badań pedagogicznych. Podkreślenia wymaga fakt, że praca oparta jest na bogatych doświadczeniach badawczych i dydaktycznych Autora. Wypełnia ona istniejącą lukę w literaturze rodzimej w zakresie statusu metodologicznego pedagogiki. Uważam, że praca jest wysoce wartościowa zarówno z punktu widzenia teorii pedagogicznej, którą posuwa znacznie do przodu, jak również praktyki badawczej. [...]

Na szczególną uwagę zasługuje pomysł wzbogacania poszczególnych rozdziałów pracy tekstami poetyckimi, które nie stanowią ozdobników tych rozdziałów, lecz rozwijają i pogłębiają teksty naukowe, nadając im jakościowy wydźwięk emocjonalny. Pomysł ciekawy i godny podkreślenia. [...]

Pracę tę adresuję do szerokich rzesz pracowników naukowych uprawiających pedagogikę i poszukujących jej metodologicznego statusu, a także nauczycieli, studentów pedagogiki i kierunków nauczycielskich.

Z recenzji prof. dr. hab. Eugeniusza Piotrowskiego

Zobacz także

Polecane tytuły ( 8 inne tytuły w tej samej kategorii )

Nowa rejestracja konta

Posiadasz już konto?
Zaloguj się zamiast tego Lub Zresetuj hasło